وقتي با همسرش صحبت مي کرد، چهره اش گويا بود به شدت عصباني است، دستانش مي لرزيد و صورتش قرمز شده بود، صدايش را هر لحظه بلندتر مي کرد و واژه هاي تحقير آميز وسيله اي بودند براي نشان دادن فشاري که در درون تحمل مي کند. همسرش ابتدا شروع به پاسخ دادن و دفاع از خود کرد و زماني که خشم زياد او را دريافت، روزنامه اي از روي ميز برداشت و جلوي صورتش گرفت و ديگر پاسخي نداد. احتمالا همه شما يا چنين گفت و گويي را مشاهده کرده ايد و يا آن را تجربه کرده ايد و حتما مي دانيد به غير از ايجاد زخم هايي عميق در قلب خود و شريک زندگي تان نتيجه ايي به دنبال ندارد. همه انسانها در زندگي خود با سطحي از تنش و تعارض روبرو هستند و معمولا بين آنچه مي خواهند و آنچه اتفاق خواهد افتاد بروز پيدا مي کند. زندگي زناشويي نيز خالي از تنش ها و تعارض ها نيست. بدون شک شما تاکنون مشکلاتي را تجربه کرده ايد که اين مشکلات مي تواند از تفاوت هاي سليقه اي مانند چگونگي چيدن مبلمان منزل تا تعارض براي برنامه ريزي سفر گسترده باشد. مشکلات و تعارضاتي که به آساني ظاهر شوند و فردا نيز تعارض ديگري جاي آن را بگيرد و معمولا به گونه اي اجتناب ناپذير و سطحي باشند و همچنين با مسائل عميق شخصيتي ارتباطي نداشته باشند در دسته مشکلات قابل حل قرار مي گيرند. تجربه اين تعارض ها و اختلافات مي تواند براي زوجين غني و پر بار باشد، به اين دليل که سطح سازگاري و توانايي حل مسئله را در زوجين نشان مي دهد. اگر مي توانيد از اين مشکلات و تعارض ها با آرامش و رابطه اي قوي تر بيرون بياييد نه تنها سطح سازگاري شما بلکه آينده ازدواج شما اميدوار کننده است. اما سوالي که ذهن همه شما را به خود مشغول مي کند اين است که چگونه با اين تعارضات ريز و درشت مواجه شويد و آن را حل کنيد؟
قبل از اينکه پاسخ اين سوال را بدانيد ابتدا در ذهن خود مرور کنيد که شما به هنگام بروز چنين مشکلاتي چه مي کنيد؟ سپس سطرهاي بعدي مقاله را بخوانيد و به سوالات زير پاسخ دهيد:
آيا گفتگوي شما با خشونت شروع مي شود؟ آيا در هنگام گفت و گو با شريک زندگي خود انتقاد و ايراد گيري داريد و مشکلات را به شخصيت همسرتان نسبت مي دهيد؟ در هنگام گفت و گو تحقير و اهانت مي کنيد و با واژه هايي آزار دهنده همسرتان را متوجه تعارض هاي رابطه و يا حتي اشتباهاتش مي کنيد؟ آيا هنگامي که صحبت مي کنيد متوجه مي شويد همسرتان از خودش دفاع مي کند و شما بيشتر حمله مي کنيد؟ در هنگامه صحبت ضربان قلب شما شديد مي شود و آماده جنگ هستيد؟ آيا همسر شما هنگام گفتگو با شما از روبرو شدن با شما اجتناب مي کند؟ و آيا در آن لحظه و بعد از آن فکر مي کنيد هيچ خاطره خوب و مثبتي در ازدواج شما وجود ندارد و احساس نااميدي و عصبانيت مي کنيد؟
پاسخ هاي خود را صادقانه مرور کنيد، اگر در بيشتر سوال هاي بالا پاسخ هاي شما مثبت است، ازدواج شما نياز به مراقبت، کار، آموزش بيشتري دارد و در اين زمينه بهتر است با يک متخصص صحبت کنيد. اگر به نيمي يا کمتر از نيمي از سوالات بالا پاسخ مثبت داديد، باز هم نياز به مراقبت و آموزش داريد و اگر کمترين پاسخ مثبت را داديد، شما در ازدواج رضايت بخش و مطمئني هستيد!
اما آيا تاکنون انديشيده ايد براي برخورد با چنين مشکلاتي چه بايد بکنيد؟ آيا راه حل هايي را امتحان کرده ايد؟ از چه راه حل هايي استفاده کرده ايد و در آن موفق شده ايد؟ در کدام يک شکست خورده ايد؟ آيا تاکنون دلايل شکست خود را بررسي کرده ايد؟ توصيه هاي زير نتايجي است که دکتر گاتمن در آزمايشگاه خود در مورد حل مشکلات قابل حل و تعارض ها به دست آورد:
1-با ملايمت شروع کنيد. شروع با ملايمت پيش بيني کننده مهمي براي يک ازدواج موفق مي باشد.
2-همديگر را آرام کنيد. شما نيز مي توانيد آرامش را به روشهاي مراقبه، ريلکسيشن يا استراحت عضلاني و تنفس عميق کسب کنيد. همسرتان را نيز به انجام اين روشها دعوت کنيد.
3-از اهانت، ايرادگيري، تدافعي عمل کردن و کشيدن ديوار به دور خود بپرهيزيد.
4-در برابر ضعف هاي يکديگر صبور باشيد. اين نکته را در نظر داشته باشيد که انسانها مجموعه اي از نقاط ضعف و قوت هستند و اين اين امر در مورد همسر شما مستثني نيست.
5-حد وسط را بگيريد و به توافق برسيد. آنچه مي تواند به زندگي مشترک شما کمک کند را در نظر بگيريد.
6-از اقدامات اصلاحي استفاده کنيد؛ بدين معنا که در زماني که گفت و گو به تنش و مشاجره نزديک است، بتوانيد آن را به مسير درست هدايت کنيد، به عنوان مثال گفت وگو را به زمان ديگري موکول کنيد و يا حتي خميازه بکشيد و همسرتان را به نوشيدن شربت دعوت کنيد. در اين صورت ميزان تنش و هيجانات منفي افت پيدا مي کند و شما در زماني ديگر با انرژي و تفکر منطقي به حل مشکل مي پردازيد.
زوجين عزيز اين نکته را به خاطر داشته باشيد که ازدواج هاي شاد و موفق نيز سطحي از تعارض و مشکل را تجربه مي کنند، اما تفاوت آنها با زوجين ناشاد و دچار مشکل اين است که معمولا با آرامش شروع به گفت و گو مي کنند و به ندرت از ايرادگيري، اهانت و تحقير و اجتناب استفاده مي کنند.
بنابراين اگر شما با برداشتن گام هاي کوچک و رعايت مواردي که در اين قسمت توضيح داده شد، بتوانيد مشکلات قابل حل خود را حل کنيد، نه تنها ازدواج خود را از سقوط نجات مي دهيد، بلکه سطح بيشتري از رضايت زناشويي و صميميت را تجربه مي کنيد.
دکتر راضیه جلوانی
مدرس دانشگاه